లోకకవి అందెశ్రీ – తెలంగాణ గళం శాశ్వతం – మనకు ఇక లేరు..తెలంగాణ రాష్ట్ర గీతం రచయిత, ప్రజాకవి అందెశ్రీ మరణం పట్ల రాష్ట్రవ్యాప్తంగా విషాదం..

తెలంగాణ, నవంబర్ 10: తెలంగాణ సాహిత్య, సాంస్కృతిక ప్రపంచం మంగళవారం ఓ మహనీయుడిని కోల్పోయింది. తెలంగాణ రాష్ట్ర జాతీయం “జయ జయహే తెలంగాణ జానని జయ జయహే” రచయిత, ప్రజాకవి లోకకవి అందెశ్రీ (జూలై 18, 1961 – నవంబర్ 10, 2025) కన్నుమూశారు. ఆయన మరణంతో తెలంగాణ ఉద్యమ గళం మౌనమైంది.

• సాధారణ జీవితం నుండి సాహిత్య శిఖరాలకు..

అందెశ్రీ సాధారణ కుటుంబంలో జన్మించి చిన్ననాట గొడ్ల కాపరిగా పనిచేశారు. చిన్నప్పటి నుంచే పాటలపై మక్కువతో ఉండేవారు. ఒకరోజు ఆయన పాడుతుండగా శృంగేరి మఠానికి చెందిన శంకర్ మహారాజ్ స్వామీజీ విని ఆయనను తన వద్దకు చేరదీసారు. అదే ఆయన జీవితానికి మలుపు. క్రమంగా ఆయన సాహిత్య రంగంలో అడుగుపెట్టి రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ప్రజాదరణ పొందారు.

• తెలంగాణ ఉద్యమ గళం..

తెలంగాణ ఉద్యమ మలిదశలో అందెశ్రీ పాటలు, కవితలు ప్రజల్లో ఉద్యమ స్ఫూర్తిని నింపాయి. ఆయన రూపకల్పన చేసిన “తెలంగాణ ధూంధాం” కార్యక్రమం పది జిల్లాల్లో ఉద్యమానికి ఊపునిచ్చింది.
అందెశ్రీ రచించిన “జయ జయహే తెలంగాణ జానని జయ జయహే” గీతం తెలంగాణ జాతి గీతంగా గుర్తింపు పొందింది. నేడు రాష్ట్రంలోని పాఠశాలలు, కళాశాలలు, ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు ఈ గీతంతో ప్రారంభమవుతున్నాయి.

• ప్రజా హృదయాల్లో నిలిచిన గేయాలు..



ఆయన రచించిన
“పల్లెనీకు వందనములమ్మో”,
“మాయమై పోతున్నడమ్మా మనిషన్నవాడు”,
“గలగల గజ్జెల బండి”,
“కొమ్మ చెక్కితే బొమ్మరా”,
“జన జాతరలో మన గీతం”,
“యెల్లిపోతున్నావా తల్లి”,
“చూడ చక్కని” వంటి గేయాలు ప్రజల్లో విపరీతమైన ఆదరణ పొందాయి.
ఆయన రాసిన “మాయమైపోతున్నడమ్మా మనిషన్నవాడు” పాట ఆంధ్రప్రదేశ్ విశ్వవిద్యాలయాల తెలుగు సిలబస్‌లో చేర్చబడింది. అలాగే ఆయన రచించిన గీతాలు దర్శకుడు నారాయణ మూర్తి తీసిన విప్లవాత్మక చిత్రాలకు ఆత్మగా నిలిచాయి.

• సినీ రంగంలో కవితా ప్రతిభ..

2006లో వచ్చిన “గంగ” సినిమాకు గాను నంది పురస్కారం అందుకున్నారు. “ఆవారాగాడు” చిత్రానికి కూడా ఆయన గేయరచనలు చేశారు. గ్రామజీవనం, రైతు జీవితం, మానవ సంబంధాలపై ఆయన రాసిన పాటలు తెలుగు సినీ, సాహిత్య ప్రపంచానికి చిరస్మరణీయమయ్యాయి.
• అశువుగా కవిత్వం చెప్పడంలో దిట్ట..
వేదికపై క్షణాల్లో కవిత పుట్టించి ప్రజల మనసు తాకేలా చెప్పడం అందెశ్రీ ప్రత్యేకత. ఆయన అశువు కవిత్వం స్ఫూర్తిదాయకం. తెలంగాణ, ప్రకృతి, రైతు, మట్టి ఆయన కవిత్వంలోని ప్రధానాంశాలు.

• పురస్కారాలు, గౌరవాలు..

తెలంగాణ ప్రభుత్వం ద్వారా పద్మశ్రీ పురస్కారం ప్రతిపాదన (2014)
కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయం గౌరవ డాక్టరేట్
అకాడమీ ఆఫ్ యూనివర్సల్ గ్లోబల్ పీస్ (వాషింగ్టన్ D.C.) గౌరవ డాక్టరేట్ మరియు “లోకకవి” బిరుదు (2014)
వంశీ ఇంటర్నేషనల్ ఫౌండేషన్ దాశరథి సాహితీ పురస్కారం (2015)
డా. రావూరి భరద్వాజ సాహితీ పురస్కారం (2015)
సుద్దాల హనుమంతు–జానకమ్మ జాతీయ పురస్కారం (2022)
దాశరథి కృష్ణమాచార్య సాహితీ పురస్కారం (2024)
లోక్ నాయక్ పురస్కారం (2024) – లోక్ నాయక్ ఫౌండేషన్, విశాఖపట్నం తరఫున రూ. 2 లక్షల నగదు బహుమతితో సహా.

• తెలంగాణకు శాశ్వత గళం..

తెలంగాణ స్ఫూర్తి, ప్రజా భావం, మట్టి వాసన — ఇవన్నీ అందెశ్రీ  పాటల్లో ప్రతిబింబించాయి. ఆయన గేయాలు తెలంగాణ ఆత్మగా మారాయి.
అందెశ్రీ మరణం తెలంగాణ సాహిత్య రంగానికి తీరని లోటు అయినప్పటికీ, ఆయన రచనలు, గీతాలు, ఉద్యమ జ్ఞాపకాలు ఆయనను చిరస్థాయిగా నిలబెడతాయి.
జయ జయహే తెలంగాణ జానని” గీతం ప్రతిసారి వినిపించినప్పుడు తెలంగాణ గుండెల్లో అందెశ్రీ గళం మార్మోగుతూనే ఉంటుంది.” 🌾
తెలంగాణ ప్రజల తరఫున లోకకవి అందెశ్రీ కి శతశత నమనాలు.